Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự là một trong những điều kiện xác định một người có hành vi vi phạm pháp luật có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không? Do đó, dựa vào những đặc điểm tâm – sinh lý, thể chất, khả năng nhận thức, điều kiện kinh tế, chính trị, văn hóa – xã hội, chính sách, đường lối xử lý tội phạm và trên cơ sở tổng kết thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm mà pháp luật mỗi nước có quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự khác nhau.
Ở Việt Nam độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 2015, bổ sung năm 2017 như sau:
1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.
Như vậy, người chưa đủ 14 tuổi theo quy định của Bộ luật Hình sự không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm mà mình gây ra bởi về mặt tâm sinh lý – trí tuệ chưa phát triển đầy đủ nên chưa nhận thức được tính nguy hiểm cho xã hội về hành vi của mình, chưa đủ khả nặng tự chủ khi hành động nên họ không bị coi là có lỗi về hành vi nguy hiểm cho xã hội mà họ thực hiện. Một hành vi được coi là không có lỗi cũng tức là không đủ yếu tố cấu thành tội phạm nên họ không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm về tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng quy định tại Khoản 2 Điều 12. Bởi vì người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi được xem là người chưa có năng lực trách nhiệm hình sự đầy đủ.
Cũng theo quy định trên, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiêm hình sự về mọi tội phạm mà mình gây ra.
Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự ở một số quốc gia: | |
– Ở Anh: từ 8 tuổi – Ở Mỹ: từ 7 tuổi – Ở Thụy Điển: từ 15 tuổi |
– Ở Nga: từ 14 tuổi – Ở Pháp: tử 13 tuổi – Ở Ai Cập: từ 7 tuổi |